Πώς θα επιτύχουμε τον στόχο της ΕΕ για τις Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές;

Οι Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (ΘΠΠ) αλλά και η σημαντική συζήτηση για το πώς μπορεί η Ελλάδα να επιτύχει τον νομικά δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για ουσιαστική προστασία του 30% του θαλάσσιου χώρου της έως το 2030 βρέθηκαν στο επίκεντρο της ημερίδας με τίτλο «Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές στην Ελλάδα: προοπτικές και προκλήσεις για την επίτευξη του ευρωπαϊκού στόχου 30Χ30» που διοργανώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2024, με την υποστήριξη του γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, από το WWF Ελλάς και το ελληνικό γραφείο της Greenpeace. H ημερίδα φιλοξενήθηκε στο κτήριο του Γραφείου του ΕΚ στην Ελλάδα, στο κέντρο της Αθήνας, και συμμετείχαν κυβερνητικοί εκπρόσωποι, περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά και πολλοί επιστημονικοί και θεσμικοί φορείς.

Τη συζήτηση άνοιξε ο νέος Επίτροπος Αλιείας και Ωκεανών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Κώστας Καδής, ο οποίος, μέσα από ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα κατά την πρώτη εργάσιμη ημέρα της νέας θητείας της Επιτροπής, τόνισε τη σημασία της συμμετοχής όλων των ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένης της επιστημονικής κοινότητας αλλά και τον αλιέων και των υδατοκαλλιεργητών, στη δημιουργία και τη συνδιαχείριση προστατευόμενων περιοχών ή θαλάσσιων περιοχών πολλαπλών χρήσεων. «Όταν οι πολιτικές προστασίας της θάλασσας εφαρμόζονται με τη συμμετοχή, τη συναίνεση και τη στήριξη των ενδιαφερόμενων μερών και των τοπικών κοινωνιών, είναι πιο αποτελεσματικές ενώ ισχύει και το αντίθετο», σημείωσε. Παράλληλα, αναφέρθηκε στο γεγονός πως οι προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές καλύπτουν σήμερα το 12% των θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών της ΕΕ, επιτυγχάνοντας έτσι, όπως είπε, τον στόχο βιώσιμης ανάπτυξης 11 όσον αφορά τον χαρακτηρισμό. «Ωστόσο, η δημιουργία ενός συνεκτικού δικτύου και η εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων διαχείρισης δεν έχει φτάσει ακόμη στα επιθυμητά επίπεδα και σίγουρα η συνεπής εφαρμογή και επιβολή της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ αποτελεί για εμάς σημαντική πρόκληση», είπε.

Την ημερίδα χαιρέτισε ο επικεφαλής του Γραφείου του ΕΚ, Κωνσταντίνος Τσουτσοπλίδης, ο οποίος αναφέρθηκε στους βασικούς πυλώνες της ανάπτυξης που επιζητά η Ευρώπη αλλά και στη σημασία η ΕΕ να γίνει «εντολοδόχος των λαών στον δρόμο προς την αντιμετώπιση σημαντικών προκλήσεων», όπως είναι η κλιματική κρίση. «Η Ευρώπη επιζητά μία ανάπτυξη που να είναι πράσινη, ψηφιακή και δίκαιη και η ΕΕ αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι, στο οποίο ήδη διαμορφώνονται οι συνθήκες για να αναλάβει ένα νέο ρόλο», τόνισε. Ο κ. Τσουτσοπλίδης σχολίασε πως πολλά από τα προβλήματα που είναι καθοριστικά για τη ζωή των πολιτών, όπως το περιβάλλον, θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται από κάποιου είδους παγκόσμια διακυβέρνηση, η οποία όμως, όπως είπε, δεν υπάρχει. «Ελλείψει μίας τέτοιας διακυβέρνησης διολισθαίνουμε σε μία διακυβέρνηση σε παγκόσμιο επίπεδο που βασίζεται στο δίκαιο του ισχυρότερου, κάτι το οποίο εμείς, σαν Ένωση, δεν το θέλουμε. Για αυτόν τον λόγο η νέα αποστολή της ΕΕ είναι να είναι ο εντολοδόχος των λαών που συναπαρτίζουν την Ευρώπη και να μας εκπροσωπεί σε αυτήν την αρένα ούτως ώστε να διεκδικεί τις καλύτερες δυνατές λύσεις με βάση τις προτιμήσεις των πολιτών καθώς και να υπερασπίζεται ένα σύστημα αξιών που μας διακρίνει», κατέληξε.

Ο γενικός διευθυντής στο WWF Ελλάς, Δημήτρης Καραβέλλας, και ο γενικός διευθυντής στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, Νίκος Χαραλαμπίδης, δήλωσαν πως οι συζητήσεις που έγιναν στην ημερίδα έδωσαν ένα δυνατό στίγμα για τις προκλήσεις, τα κενά, αλλά και τις προοπτικές που υπάρχουν στη χώρα μας για μια ουσιαστική προστασία των ΘΠΠ. «Όλοι οι συμμετέχοντες κατέληξαν σε ένα συμπέρασμα: ένα διευρυμένο δίκτυο ΘΠΠ που πλαισιώνεται από επαρκή θεσμικά μέτρα προστασίας είναι επιτακτική ανάγκη, όχι μόνο για την περιβαλλοντική θωράκιση, αλλά και την ανάδειξη οφελών για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες. Τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να προχωρήσει η κυβέρνηση από τις διακηρύξεις στην πράξη και να καλύψει τα κενά και τις εκκρεμότητες πολλών ετών».

Η ημερίδα επικεντρώθηκε σε δύο κεντρικά ζητήματα: τη διεύρυνση του δικτύου ΘΠΠ στην Ελλάδα για την επίτευξη του στόχου 30Χ30 και την αποτελεσματική διαχείριση των ΘΠΠ στη χώρα μας. Οι συμμετέχοντες στις δύο αυτές θεματικές ενότητες ήταν οι Marta Marrero, European Program Director στη διεθνή πρωτοβουλία Oceans 5, Κώστας Τριάντης, Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), Ιωάννης Ανδρουλάκης, πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου στο Πράσινο Ταμείο, Άντζελα Λάζου Dean, Greece Projects Manager στο Blue Marine Foundation, Ιωάννης Μητσόπουλος, ειδικός Σύμβουλος στον ΟΦΥΠΕΚΑ, Κωνσταντίνα Ντεμίρη, διευθύντρια της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, Ευάγγελος Κυριαζόπουλος, γενικός γραμματέας Ναυτιλίας και Λιμένων (Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής) και ο Πέτρος Βαρελίδης, Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων (Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας).

Την ημερίδα έκλεισε η Μαρία Δαμανάκη, πρώην Επίτροπος Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αφού χαιρέτησε τη συνεργασία των περιβαλλοντικών οργανώσεων στη χώρα μας για την προστασία των θαλασσών, μίλησε για την κομβική σημασία του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, αναγνωρίζοντας πως παρά τα όποια βήματα έχουν γίνει, υπάρχει ακόμα ένα σημαντικό χάσμα μεταξύ όσων έχουν εξαγγελθεί και όσων έχουν γίνει για την επίτευξη του στόχου 30Χ30.